Στα μονοπάτια των Κενταύρων!

Γράφει η Γεωργία Κοτσιάκου

Σάββατο 6/10/2012

Μεταξύ ουρανού και γης, μεταξύ Αιγαίου πελάγους και Παγασητικού κόλπου, στη ραχοκοκαλιά της χερσονήσου της Μαγνησίας, βρίσκεται το θρυλικό Πήλιο. Ο μύθος με την ιστορία, το σκοτάδι με το φως, το ένστικτο με τη λογική, η φύση με την Τέχνη διαπλέκονται εδώ.

Στα αιωνόβια πλατάνια που κοσμούν την πλατεία της Μακρυνίτσας είναι χαραγμένη η ζωή που καθρεπτίζεται στα νερά του Παγασητικού και στα λιθόστρωτα καλντερίμια. Δεν είναι μονάχα το αρχοντικό του Τοπάλη αλλά ολόκληρος ο οικισμός ένα Μουσείο Λαϊκής Τέχνης και φυσικής ομορφιάς!

Η κεντρική πλατεία της Μακρυνίτσας

Αυτή η σύνθεση και πολλαπλή ενότητα της Λαϊκής Τέχνης με τη μορφή της αρχιτεκτονικής, της ζωγραφικής, της υφαντικής, της κεντητικής, της ξυλογλυπτικής αντικατοπτρίζεται στην ατμόσφαιρα δηλώνοντας τη συνέχεια μιας μακραίωνης παράδοσης. Τα μονοπάτια, λοιπόν, γίνονται διδαχοί μας, αν θελήσουμε να τα προσεγγίσουμε και από την ιστορική τους πλευρά…

 

Πορταριά – Χάνια

Η πορεία μας αρχίζει από την Πορταριά (640 μ.) με θέα το Βόλο και τον Παγασητικό κόλπο. Έχοντας μαζί μας την πρόσχαρη Κατερίνα από τον Φυσιολατρικό Όμιλο του Βόλου, περπατάμε στο μονοπάτι των Κενταύρων κατευθυνόμενοι προς τη ρεματιά της Μάνας. Στην Αλικόπετρα κάνουμε στάση για ανασυγκρότηση και ξεκούραση. Ανηφορίζοντας συναντάμε την άσφαλτο, τη διασχίζουμε και συνεχίζουμε την ανάβαση προς το Σανατόριο του Καραμάνη.

Φθάνοντας στο Σανατόριο Καραμάνη

Αντικρίζοντας τα ερείπια του αρχιτεκτονήματος που ζωντάνεψε τα όνειρα ενός ανθρωπιστή, του γιατρού Γ. Καραμάνη!

Αποσύνθεση ενός οικοδομήματος μέσα στη σύνθεση της ομορφιάς του φυσικού τοπίου που είναι εμποτισμένο με τον έρωτα και το θάνατο.

Σύνθεση και αποσύνθεση

Είναι γνωστή η συμβολή του έργου του Γ. Καραμάνη στη ζωή των “φθισικών” καθώς και η “περιθοριοποίησή” του. Αυτός ο τόπος δεν κουβαλά μονάχα την παράδοση των Κενταύρων, του Πηλέα με τη Θέτιδα, του Ιάσονα με τη Μήδεια, του Βυζαντίου, του Νεοελληνικού διαφωτισμού, αλλά και την έμπνευση της πνευματικής γενιάς του ’30. Ο Κ. Παλαμάς, ο Γ. Σεφέρης, ο Τριανταφυλλίδης, ο Τσάτσος, ο Δελμούζος, ο Άγγελος Σικελιανός και η Άννα, η “Μούσα” των ποιητών εδώ σ’ αυτό το χώρο του Σανατορίου συνευρέθηκαν και εμπνεύστηκαν.

Αγιογραφία στην οποία απεικονίζεται και ο γιατρός Γεώργιος Καραμάνης, ιδρυτής του Σανατορίου (στα δεξιά)

Οι τοιχογραφίες στο ετοιμόρροπο εκκλησάκι αντιστέκονται στη φθορά του χρόνου και του βανδαλισμού του κτιρίου για να δηλώνουν την “αγιοποίηση” του ανθρώπου που στάθηκε στο πλευρό των φυματικών και η κοινωνία τον θεωρούσε “μίασμα” στα χρόνια του μεσοπολέμου. Αξιέπαινη η πρωτοβουλία των εικαστικών Μαρίας-Ανδρομάχης Χατζηνικολάου και Νίκου Ποδιά να χρησιμοποιήσουν τους χώρους του ερειπωμένου σανατορίου για την εικαστική δράση τους μαζί με άλλους καλλιτέχνες για να αναδειχθεί η ιστορία του χώρου και να τιμηθεί ο εμπνευστής του!

Στο καταφύγιο του Φυσιολατρικού Ομίλου Βόλου “Ο Παν”

Σε μικρή απόσταση από το χώρο του Σανατορίου βρίσκεται το καταφύγιο του Φυσιολατρικού Ομίλου Βόλου “Ο Παν”. Με την άφιξή μας στο καταφύγιο αναπνέουμε τον αέρα της καλοσυνάτης και φιλόξενης υποδοχής από τον Γιάννη Προκοπίου. Εδώ

 

“…η φτέρνα χαίρεται το χώμα

Δροσερή σαν αυγινός καρπός,

Και το κορμί αναπαύεται

Στην ίδια του αρμονία,

Αιώνια εαρινή”

όπως γράφει ο Άγγελος Σικελιανός στην “Κρυφή Ιλιάδα”.

 

Και πράγματι, το τοπίο είναι ευωδιαστό από την ανάσα της χλόης! Μα αυτή η αίσθηση αναδεικνύεται και μέσα από τον καλαίσθητα επιμελημένο χώρο του καταφυγίου. Ανεπαίσθητα αισθητή η δυναμική της ανθρώπινης παρουσίας. Δε θα σταθούμε στα εξαιρετικά εδέσματα τόσο, όσο στο “καλωσόρισμα” που εντυπωσίασε όλους. Αν και το καταφύγιο είναι πρόσφατα ανακαινισμένο, η Λαϊκή Τέχνη ζωντανεύει και εδώ όχι τόσο με την υφαντική και κεραμική του διακόσμηση, όσο με τον ξεχασμένο σήμερα λόγο του δημοτικού-λαϊκού τραγουδιού και του “παραμυθά”. Στο φως της φλόγας του τζακιού γευτήκαμε την πνευματική τροφή…

 

Η ώρα του “Παραμυθά”

Αυτή η “συγχορδία” του “παραμυθά” άγγιξε ολόκληρη την πνευματική κλίμακα της παρέας! Η φωτιά στο τζάκι συνέχιζε τις λαϊκές της αφηγήσεις όλη τη νύχτα για να μας καλημερίσει ενορχηστρώνοντας την ατμόσφαιρα ενός μοναδικού πρωινού! Εμψυχωτής όλης αυτής της ατμόσφαιρας ο Γιάννης Προκοπίου!

 

Κυριακή 7/10/2012

Αγριόλευκες Χανίων – Τσαγκαράδα

Με το άρωμα του αέρα στα μονοπάτια των φιλήδονων Κενταύρων μεταβαίνουμε στις Αγριόλευκες Χανίων (1350 μ.). Ανηφορίζουμε προς το καταφύγιο του Ε.Ο.Σ. Βόλου και το χιονοδρομικό κέντρο. Ακολουθούμε το μονοπάτι αριστερά προς το οροπέδιο του “Γολγοθά”. Συνεχίζουμε την πεζοπορία μας ανατολικά μέσα σε πυκνό δάσος με οξιές και κατεβαίνουμε στα ριζά της περιοχής “Σκιτζουράβλι” ή “Εύζωνας”, όπου συναντάμε ένα “καταφύγιο ανάγκης” με κιόσκι.

Ο Φ.Ο.Π. στο Γολγοθά του Πηλίου

Διασχίζοντας το ξέφωτο με τις φτέρες αγναντεύουμε τον Παγασητικό, το Τρίκερι και τα μικρά νησάκια. Η Κατερίνα, η οδηγός μας, με την αστείρευτη ενέργειά της, μας εξηγεί τη χλωρίδα και τα μυστικά της μανιταρογνωσίας. Υλοτόμοι έννομα ή παράνομα αποψιλώνουν ανελέητα το δάσος με τις οξιές…

Καστανοσυλλέκτες επί τω έργον

Αφήνοντας στα δεξιά μας την ταμπέλα προς “Ξουρίχτι” συνεχίζουμε την πορεία προς την Τσαγκαράδα. Συναντάμε χωματόδρομο στρωμένο με κάστανα από τις άπειρες καστανιές που απλώνονται δεξιά και αριστερά του δρόμου. Μετά από επτά ώρες πορείας φθάνουμε στη συνοικία των Ταξιαρχών, στην Τσαγκαράδα.

Το μεγαλείο του Πηλίου

Στο Μυλοπόταμο, στα ήρεμα γαλανά νερά του Αιγαίου αναπτερώνουμε τις δυνάμεις μας. Το φαράγγι του Μυλοπόταμου καταπράσινο ανατροφοδοτείται από την αιγαιοπελαγίτικη αύρα. Συναίσθημα φυσική ς ευεξίας στις διαστάσεις του τοπίου! Από παντού μπορείς να δεις τη θάλασσα. Άνοιγμα στο φως, στον αέρα, στο ζωτικό υγρό στοιχείο στη ζωή!

Η παραλία του Μυλοποτάμου

Κάθε οδοιπόρος που προσεγγίζει το τοπίο μέσα από την ιστορία των μονοπατιών, αντιλαμβάνεται πολύ καλά γιατί το Πήλιο υπήρξε το “θέρετρο” των θεών του Ολύμπου και το πεδίο “Γιγαντομαχιών”.

Αναζητώντας τους Κενταύρους θα τους συναντήσουμε στην παράδοση της κλασικής Τέχνης που αναπαριστά γιγαντομαχίες και Κενταυρομαχίες στα αετώματα των αρχαίων ναών, αλλά και στην Ποίηση που εμπνέεται από την ιστορία και το μύθο για να εκφράσει την εποχή της.

“Όπου και να ταξιδέψω η Ελλάδα με πληγώνει.

Στο Πήλιο μέσα στις καστανιές το πουκάμισο του Κενταύρου

γλιστρούσε μέσα στα φύλλα για να τυλιχθεί στο κορμί μου

καθώς ανέβαινα την ανηφόρα και η θάλασσα μ’ ακολουθούσε

ανεβαίνοντας κι αυτή σαν τον υδράργυρο θερμομέτρου

ώσπου να βρούμε τα νερά του βουνού…”

Γ. Σεφέρης

(απόσπασμα από το ποίημα: “ΜΕ ΤΟΝ ΤΡΟΠΟ ΤΟΥ Γ.Σ.” Α/π Αυλίς, περιμένοντας να ξεκινήσει καλοκαίρι 1936)

Σύνθεση: Cejovic Dragana & Κώστας Κωστόπουλος